การจามของน้องแมวที่ไม่ควรมองข้าม

น้องแมวจามบ่อยอาจฟังดูเป็นไม่ผิดปกติอะไร และสาเหตุการจามของแมวก็มีหลากหลายสาเหตุ โดยปกติหากเป็นการระคายเคืองทั่วๆ ไปเป็นครั้งคราว หรือ น้องได้สูดดมอะไรที่ทำให้เกิดการระคายเคือง เช่น สารเคมี มีฝุ่น สำลี เศษหญ้า เส้นขน เป็นต้น อาการเหล่านี้ก็จะหายไปได้เอง โดยเราสามารถสังเกตได้จากรูปแบบการจาม ดังนี้ค่ะ

• การจามเกิดขึ้นในช่วงเวลาเดียวกันของวันหรือไม่?

• การจามกิดขึ้นเฉพาะในห้องใดห้องหนึ่งหรือระหว่างกิจกรรมของครอบครัว?

• การจามเกิดขึ้นระหว่างคุณทำกิจกรรมใดๆ หลายๆ ครั้ง เช่น ระหว่างคุณกำลังล้างห้องน้ำน้องแมวอาจจะมีปฏิกริยากับน้ำล้างห้องน้ำก็ได้

แต่ถ้าหาก เราไม่สามารถหารูปแบบการจามแบบข้างบนได้ และน้องมีอาการร่วมตามด้านล่าง เราต้องพาไปพบแพทย์ด่วนค่ะเพราะหากปล่อยทิ้งไว้ อาจจะทำให้เป็นโรคเรื้อรัง (life-long symptom) หรือเป็นอันตรายถึงชีวิตได้เลยนะคะ วันนี้เราจึงได้แปลบทความน่าสนใจมาให้คุณพ่อคุณแม่อ่านกันค่ะ

• มีอาการจามวันสองวันไม่หาย

• เบื่ออาหาร เพราะการติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ เป็นปกติที่การได้กลิ่นรสชาติจะลดลง

• หายใจทางจมูกไม่สะดวก

• ไอ หรือกลืนบ่อยๆ (น้ำมูกไหลลงคอ)

• มีขึ้ตา และ น้ำมูก ทั้งแบบใสๆ และเหนียวข้น

• มีไข้

• ขาดน้ำ

สาเหตุการป่วยจากการจามในแมวมีหลักๆ ดังนี้ค่ะ

1) การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน (URIs)

การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบนอาจมาจากไวรัส แบคทีเรีย และแม้แต่เชื้อราที่ว่าอาจจะพบได้ยากสุดๆ การติดเชื้อประเภทนี้สามารถเกิดขึ้นได้ทุกที่ตั้งแต่ 7 ถึง 21 วัน โดย 7 ถึง 10 วันเป็นระยะเวลาเฉลี่ยสำหรับกรณีที่เป็นไม่มาก น้องแมวที่มีความเสี่ยงสูงในการพัฒนา URIs ได้แก่ ลูกแมวและแมวสูงอายุ แมวที่ไม่ได้รับวัคซีนและภูมิคุ้มกันบกพร่อง บ้านที่เลี้ยงน้องแมวหลายตัวด้วยกัน เนื่องจากไวรัสหลายชนิดที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อเหล่านี้สามารถแพร่เชื้อได้สูง โดยมีอาการ ดังนี้

• จามซ้ำเป็นเวลาหลายชั่วโมงหรือหลายวัน

• น้ำมูกหรือตาผิดปกติที่อาจดูเหมือนใส เหลือง เขียว หรือเป็นเลือด

• ไอหรือกลืนกินซ้ำๆ

• เซื่องซึมหรือมีไข้

• ภาวะขาดน้ำและ/หรือความอยากอาหารลดลง

การรักษาโรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบนขึ้นอยู่กับความรุนแรง ในกรณีที่โดยทั่วไปมีอาการไม่รุนแรง URIs สามารถรักษาตัวได้เองหลังจากผ่านไปสองสามสัปดาห์ (แต่ก็แนะนำให้พาไปพบแพทย์จะดีกว่านะคะ) ในกรณีอื่นๆ อาจต้องมีการใช้ยารักษาเพิ่มเติม เช่น ยาต้านไวรัสหรือยาปฏิชีวนะ ยาหยอดตาและ/หรือจมูก สเตียรอยด์ ให้ของเหลวใต้ผิวหนัง (ในกรณีที่เกี่ยวข้องกับการขาดน้ำ) กรณีรุนแรงอาจต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล เช่น การให้น้ำเกลือและการให้สารอาหาร หากไม่ได้รับการรักษา การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบนอาจนำไปสู่โรคแทรกซ้อนร้ายแรงอื่นๆ เช่น โรคปอดบวม ปัญหาการหายใจเรื้อรัง และอาจทำให้ตาบอดได้

การดูแลน้องเบื้องต้นที่บ้านหากสงสัยว่าน้องเป็น URIs

• ทำความสะอาดสิ่งคัดหลั่งจากจมูกและใบหน้าของแมวเป็นประจำด้วยสำลีชุบน้ำหมาดๆ

• พยายามให้แมวกินอาหารอุ่นๆ (เราสามารถนำอาหารแมวที่เทจากซองหรือกระป๋องไปอุ่นในไมโครเวฟ (ประมาณ 15-30 วินาที) ให้กลิ่นหอมมันออกได้นะคะ เพื่อเพิ่มความน่ากินของอาหารค่ะ เคล็ดลับนี้ทีมงานร็องร็องก็ทำอยู่ตลอดเพื่อให้น้องทานอาหารได้ดีขึ้นค่ะ)

• ตรวจสอบให้แน่ใจว่าน้องแมวทานน้ำเพียงพอ (หากน้องแมวไม่ทานเราสามารถลองใส่น้ำในอาหารเปียกเพิ่มนิดหน่อยและนำไปอุ่น 15-30 วินาทีได้นะคะ เพื่อช่วยให้น้องทานน้ำได้มากขึ้นค่ะ)

• ใช้เครื่องทำความชื้นเพื่อช่วยให้จมูกของแมวชุ่มชื้น

2) ปัญหาจมูกและไซนัส

โรคจมูกอักเสบคือการอักเสบของเยื่อเมือกของจมูก ซึ่งเราทุกคนรู้ว่าเป็น "อาการคัดจมูก" และไซนัสอักเสบคือการอักเสบในเยื่อบุของรูจมูก ภาวะทั้งสองนี้มักเกิดขึ้นพร้อมกันในแมวที่เรียกว่า "ไรโนไซนัสอักเสบ" และเป็นภาวะแทรกซ้อนทั่วไปของการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน นอกจากน้องแมว จามบ่อยแล้ว สัญญาณของโรคจมูกอักเสบและไซนัสอักเสบในแมว มีอาการดังนี้

• น้ำมูกใสในกรณีที่ไม่รุนแรง หรือสีเหลือง สีเขียว หรือเลือดในรายกรณีรุนแรง

• หายใจลำบาก กรน และ/หรือหายใจทางปาก

• ปาดหน้า

• น้ำตาไหลและไหลออกจากตา

• จามย้อนกลับ (ล้างจมูกด้วยการสูดหายใจเข้าสั้น ๆ อย่างรวดเร็ว)

• ก้อนเนื้อที่สันจมูก (ถ้าเป็นเชื้อรา)

การรักษา

การวินิจฉัยโรคจมูกอักเสบและไซนัสอักเสบเกี่ยวข้องกับการประเมินประวัติทางการแพทย์ของแมวของคุณ ควบคู่ไปกับการตรวจร่างกายอย่างละเอียด อาจจำเป็นต้องมีการส่องกล้องตรวจจมูกซึ่งเกี่ยวข้องกับการสอดกล้องเอนโดสโคปขนาดเล็กเข้าไปในจมูกหรือปากเพื่อให้มองเห็นโครงสร้างจมูกได้ดีขึ้น ควบคู่ไปกับการล้างจมูกเพื่อเก็บตัวอย่าง

การรักษาอาจรวมถึงการล้างจมูกและยาปฏิชีวนะในวงกว้างเพื่อรักษาหรือป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรีย ควบคู่ไปกับการใช้ยาสเตียรอยด์เพื่อเปิดโพรงจมูกและไซนัส อาจจำเป็นต้องใช้ของเหลวทางเส้นเลือดและการสนับสนุนทางโภชนาการในกรณีที่รุนแรง

3) ภาวะทางเดินหายใจส่วนบนเรื้อรัง

น้องแมวจามบ่อยครั้งและซ้ำซาก อาจเกิดจากภาวะทางเดินหายใจเรื้อรัง โรคจมูกอักเสบเรื้อรังเป็นโรคที่พบบ่อยที่สุดและมักเป็นผลมาจากความเสียหายของระบบภูมิคุ้มกันและทางเดินจมูกถาวร โดยอาการจะคล้ายกับการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน (URIs) และการอักเสบ แต่จะคงอยู่เป็นเวลาหลายสัปดาห์หรือหลายเดือนหรือในช่วงเวลาไม่กี่สัปดาห์ และยังสามารถนำไปสู่การติดเชื้อแบคทีเรียที่เกิดซ้ำ ซึ่งอาจทำให้อาการแย่ลงได้ มีอาการดังนี้ค่ะ:

• จาม

• คัดจมูก น้ำมูกไหล

• น้ำมูกข้นเหลือง

• เบื่ออาหาร

• น้ำลายไหลและกลืนลำบาก

• น้ำไหลออกจากตาข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง

แมวที่หายจากการติดเชื้อไวรัสเฉียบพลันรุนแรงแล้ว เช่น ไวรัสคาลิซิ (FCV) ในแมวและไวรัสเริมแมว จะสามารถเป็นระบบทางเดินหายใจส่วนบนเรื้อรังได้ง่าย โดยอาการจะคงอยู่อย่างต่อเนื่องหรือเป็นระยะๆ น้องแมวยังมีแนวโน้มที่กลับมาเป็นอีกครั้งเมื่อมีความเครียด การเจ็บป่วย หรือภูมิคุ้มกันบกพร่อง

การรักษา

โชคไม่ดีที่ปัจจุบันยังไม่มีการรักษาโรคระบบทางเดินหายใจส่วนบนเรื้อรังให้หายขาดในน้องแมว การรักษาส่วนใหญ่จึงเป็นการรักษาตามอาการและการพบแพทย์อยู่บ่อยครั้ง โดยจำเป็นต้องมีการตรวจสอบเพิ่มเติมเพื่อหาสาเหตุที่สำคัญของอาหาร ได้แก่:

• การตรวจเลือดและปัสสาวะเพื่อตรวจหาไวรัสและโรคติดเชื้ออื่นๆ

• เอกซเรย์หรือภาพเอ็กซ์เรย์ขั้นสูง (CT หรือ MRI) ของจมูก คอหอย และหน้าอก

• Rhinoscopy เพื่อให้มองเห็นโครงสร้างภายในจมูกได้ดีขึ้น

• การตัดชิ้นเนื้อจากจมูกเล็กน้อยเพื่อตรวจสอบว่ามีสิ่งมีชีวิตอยู่หรือไม่

4) โรคภูมิแพ้

ภูมิแพ้ไม่ใช่สาเหตุทั่วไปของการจามในแมว แต่อาการมักจะปรากฏในรูปแบบของการระคายเคืองผิวหนัง เช่น รอยโรค อาการคัน และผมร่วง อย่างไรก็ตาม แมวบางตัวอาจมีอาการอื่นๆ เช่น คันตา น้ำตาไหล พร้อมกับไอ จาม และหายใจมีเสียงหวีด โดยเฉพาะในแมวที่เป็นโรคหอบหืด ภาวะนี้เรียกว่า "ไข้ละอองฟาง" ในมนุษย์ หรือโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ และอาการอาจเกิดขึ้นได้ตามฤดูกาล หรือ สารก่อภูมิแพ้ เช่น ละอองเกสร ฝุ่นและเชื้อรา

การรักษา

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีรักษาอาการแพ้ในแมว อาการต่างๆ สามารถจัดการได้ด้วยแผนการรักษาเฉพาะทางที่พัฒนาโดยสัตวแพทย์หลักหรือผู้เชี่ยวชาญด้านโรคผิวหนังทางสัตวแพทย์ ซึ่งอาจรวมถึงวัคซีนที่กำหนดเองและยาอื่นๆ ควบคู่ไปกับอาหารพิเศษ

วิธีการป้องกัน

วิธีป้องกันที่ดีที่สุดคือการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับน้องแมว โดยการฉีดวัคซีนตั้งแต่เด็ก และฉีดกระตุ้นทุกปี รวมทั้งการเลือกอาหารที่ช่วยเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน เช่น ร็องร็อง ไก่และแซลม่อน Chicken and Salmon Recipe (Poulet et Saumon en Boullion de Legumes) สูตรเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน (Immune Booster Formula) และ ร็องร็อง ทูน่าแซลม่อนและอโวคาโด Tuna Salmon and Avocado Recipe (Thon et Saumon avec Avocat) สูตรต่อต้านการอักเสบ (Anti-inflammatory Formula) ที่เต็มไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน และ สารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น และยังช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระที่สร้างความเสียหายให้กับเซลล์และภูมิคุ้มกันให้กับร้องแมวด้วยค่ะ

อ้างอิง

Feline Sneezing: Causes and Treatment. [ออนไลน์]. ได้จาก https://bluepearlvet.com/pet-blog/cat-sneezing-does-your-cat-have-a-cold/ [สืบค้นเมื่อ 18 พฤษภาคม 2565]